طب سنتی ایران

به نام خدا

به فارسی ریوند نامند و آن بیخ ریباس است و بهترین او چینی است که سرخ مایل به زردی ثقیل الرّایحه باشد و بعد از آن قسم ترکی زعفرانی رنگ کم بو و بعد از آن خراسانی و زبونترین او زنجی سیاه برّاق صلب است و ریوند دواب خشبی کثیف می­باشد و بیخ ریباس آنچه قریب به ظاهر زمین است باریک و سیاه و غیر متشابه به ریوند است و چون بقدر دو سه زرع حفر نمایند ریوند ظاهر می­شود و مرکّب القوی می­باشد.

در اوّل دوم گرم و خشک و مسهل به عصر اخلاط غلیظه و رقیقه و خام و با قوّة قابضه و مقوّی قوّة جاذبة ‌جگر و پادزهر سموم بارده و مجفّف و محلّل و ملطّف و جالی و مدرّ بول و حیض و منضّج و مقطّع و مفتّح سدّة‌ جگر و سپرز و امعاء و مبرّد بالعرض به سبب شدّت تحلیل و جهت تنقیة امعاء و تحلیل نفخ او و انواع استسقاء و تخمه و مغص و ورم بارد احشاء و یرقان سددی و رفع اسهالی که از سدّة ماساریقا باشد و با گل سرخ و قوابض جهت اسهال دموی و بالخاصیه رافع تبها و حرارت غریبه است و جهت درد گرده (سنگ کلیه) و مثانه و رحم و خفقان و قرحة امعاء و نواصیر و بواسیر و تب ربع نافع و با جاوشیر و مطبوخ زبیب و بسفایج جهت قولنج سفلی و بلغمی و با آب پرسیاوشان جهت سنگ مثانه و با آب لسان الحمل جهت قطع نزف­الدّم و با هلیلة کابلی و غاریقون و صبر جهت تنقیة دماغ و انواع صداع بارده و صفراوی و شقیقه و فالج و دوار و کزاز و جنون و نزلات و با شراب ریحانی جهت فسخ عضل و عصب و سستی او و با طبیخ اسارون و قنطوریون جهت عرق­النّساء و تبهای بلغمی و ضعف مفاصل و درد او و با زرشک و صندل جهت ورم حارّ مزمن اعضای باطنی و مقوّی او و با انیسون جهت فواق و آروغ ترش و تمدّد تهیگاه و فتق و در دهن داشتن و آب او را فرو بردن جهت نفث­الدّم و سدّه و ورم سینه و ربو و بهر و طلای او جهت ضربه و سقطه و ضمادش با سرکه جهت کلف و قوبا و آثار ضربه  و با لعابها جهت ورم حارّة‌ مزمن و با قوابض جهت استحکام استخوان مخلوع و طلای او بین الکتفین جهت رفع خوف قلبی نافع و مضرّ سفل و مصلحش صمغ و گویند مضرّ مزاج اطفال و ضعفاست و شربتش تا دو درهم و بدلش در امراض معده و جگر یک وزن و نیم از گل سرخ و خمس او سنبل است و عصارة او که آب ریوند را جوشانیده باشند تا غلیظ شده باشد در عرض یک سال قویتر از اوست و ربّ ریوند که در دستورات مذکور است بهتر از عصارة ‌اوست.

برگرفته شده از تحفه حکیم مومن (تحفه المومنین) نوشته حکیم محمد مومن تنکابنی (ره)

......

پ. ن : ریوند یا راوند یکی از آبدست طبیب می باشد و گیاهی بسیار معجزه گر و بسیار پرکاربرد و موثر است که بسیار مورد علاقه من هستش

در چاقی های بلغمی بسیار استفاده بردم و خانمی را با دادن ریوند با توجه به شرایط مزاجی و اخلاطی در یک ماه سه سایز و چهار کیلو بدون ورزش و ر‍ژیم غذایی  کاهش وزن داد.